Lễ hội Tiên Công – Nét vui độc lạ ở Quảng Ninh
1. Lễ hội Tiên Công là gì?
Lễ hội Tiên Công – hay còn gọi là “lễ rước người” – là một ngày hội siêu đặc biệt ở đảo Hà Nam, thị xã Quảng Yên, Quảng Ninh. Người dân tổ chức lễ này để cảm ơn 17 vị Tiên Công, những người đã quai đê, lấn biển để tạo ra vùng đất trù phú từ hàng trăm năm trước. Lễ hội diễn ra từ mùng 5 đến mùng 7 tháng Giêng âm lịch, và được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2017. Điều thú vị nhất? Họ rước các cụ già trong làng như những “nhân vật chính”!
2. Diễn ra ở đâu và khi nào?
Chỗ tổ chức: Lễ hội diễn ra ở đền Thập cửu Tiên Công, xã Cẩm La, thuộc khu vực Tứ xã (Cẩm La, Trung Bản, Phong Cốc, Yên Đông) trên đảo Hà Nam.
Thời gian: Từ mùng 5 đến mùng 7 tháng Giêng, với ngày mùng 7 là ngày chính – lúc mọi người rước các cụ già đông vui nhất trong lễ hội Tiên Công.
3. Câu chuyện thú vị phía sau
Chuyện kể rằng, cách đây hơn 500 năm (khoảng 1434-1500), 17 vị Tiên Công từ Thăng Long đã đến đây, cùng dân chúng đào đê, lấn biển để làm đất trồng trọt. Sau này, mỗi dịp xuân về, họ nhớ những ngày hội lớn ở kinh thành nên nghĩ ra cách rước các cụ già trong làng, mặc áo đẹp như vua, ngồi kiệu rồng, thêm nhạc vui để tạo không khí. Từ đó, lễ hội Tiên Công ra đời, vừa vui vừa ý nghĩa!
Những hoạt động siêu hay trong lễ hội Tiên Công
4. Chuẩn bị trước lễ hội
Để có một lễ hội Tiên Công thật hoành tráng, mọi người bắt đầu chuẩn bị từ tháng Chạp. Các gia đình có cụ ông, cụ bà sắp tròn 80, 90, hay 100 tuổi sẽ báo cho họ hàng. Đêm mùng 3 tháng Giêng, trưởng họ làm lễ cúng, đọc tên các cụ già sắp được mừng thọ. Đến mùng 5, cả nhà trang trí, chuẩn bị áo đẹp, khăn in chữ “thọ” và gậy cho các cụ, sẵn sàng cho ngày hội lớn.
5. Các phần chính của lễ hội
Lễ hội Tiên Công có mấy ngày vui liên tiếp, mỗi ngày lại có hoạt động khác nhau:
Mùng 4 – Cúng tổ tiên: Gọi là “Lễ tế Tổ”, mọi người mang đồ cúng lên từ đường để cảm ơn tổ tiên và báo tin về các cụ già sắp được mừng thọ.
Mùng 6 – Rước cụ lên đền: Con cháu rước các cụ bằng kiệu hoa hoặc võng đào lên đền Thập cửu Tiên Công, vừa vui vừa ấm áp.
Mùng 7 – Rước người sống: Đây là ngày chính hội! Các cụ già mặc áo đẹp, được rước như vua với nhạc, kèn trống, làm không khí lễ hội Tiên Công siêu rộn ràng.
6. Những trò lạ mà vui
Đắp đê nhỏ: Hai cụ già khỏe mạnh đắp đất lên mô hình đê, giống như tổ tiên ngày xưa làm đất trồng trọt.
Đấu vật vui: Các cụ làm vài động tác nhẹ, ai nhấc được người kia lên là thắng – vừa hài hước vừa dễ thương!
Kết thúc: Đến trưa mùng 7, mọi người làm lễ “Tế giã” để chốt lại lễ hội Tiên Công, cầu mong năm mới tốt lành.
Phần hội vui nhộn và ý nghĩa đặc biệt
7. Chơi gì ở phần hội?
Ngoài các lễ chính, lễ hội Tiên Công còn có phần hội cực vui:
Chơi đu, chọi gà, đánh cờ người, tổ tôm điếm – mấy trò dân gian siêu thú vị.
Hát đúm – kiểu hát vui nhộn của người Quảng Ninh, ai nghe cũng muốn nhún nhảy.
Đắp đê và đấu vật – vừa là lễ, vừa là trò chơi, ai cũng thích xem!
8. Lễ hội này có gì hay?
Lễ hội Tiên Công không chỉ để vui mà còn có ý nghĩa lớn:
Khen ngợi người già: Rước các cụ như vua để nói rằng người già là “kho báu” của gia đình.
Nhớ tổ tiên: Các trò đắp đê, đấu vật nhắc mọi người về công sức của những người đi trước.
Giữ văn hóa: Lễ hội giúp truyền lại những nét đẹp xưa cho con cháu hôm nay.
9. Đi du lịch có gì hấp dẫn?
Với trò rước người sống lạ lùng, lễ hội Tiên Công là điểm đến tuyệt vời cho ai thích khám phá văn hóa. Đến đây, bạn còn có thể ghé Vịnh Hạ Long hay mấy lễ hội khác như Bạch Đằng, chùa Long Tiên – chuyến đi sẽ thú vị hơn nhiều!
Hướng dẫn đi lễ hội Tiên Công
10. Đi lúc nào là hợp nhất?
Muốn tận hưởng hết lễ hội Tiên Công, bạn nên đến từ mùng 5 tháng Giêng, và đừng bỏ lỡ ngày mùng 7 – ngày vui nhất với đám rước siêu ấn tượng!
11. Đi thế nào và cần nhớ gì?
Đường đi: Từ Hạ Long, chạy xe máy hoặc xe khách khoảng 50 km đến thị xã Quảng Yên, rồi qua xã Cẩm La là tới.
Mẹo nhỏ: Mặc đồ thoải mái, đừng chen lấn khi xem rước, và mang theo nước vì đông người dễ mệt.
Kết luận
Lễ hội Tiên Công là một ngày hội vừa lạ vừa vui, nơi bạn thấy được tình cảm gia đình, lòng biết ơn tổ tiên và không khí xuân rộn ràng của Quảng Ninh. Từ nghi lễ rước người sống đến các trò chơi dân gian, đây chắc chắn là trải nghiệm đáng thử trong dịp đầu năm. Lên lịch ngay để ghé lễ hội Tiên Công và khám phá nét đẹp độc đáo này nhé!
